De vitale rol van diakenen

Handelingen hoofdstuk 6 is een keerpunt in het leven van de vroege kerk. Na een periode van aanhoudende groei sinds de dag van Pinksteren, werd de kerk geconfronteerd met een ernstig probleem. De Grieks sprekende Joden klaagden dat hun weduwen over het hoofd werden gezien bij het uitdelen van voedsel; de Hebreeuwse Joden, zo werd beweerd, gaven een voorkeursbehandeling aan hun weduwen. Als dit onopgelost bleef, zou het heel waarschijnlijk tot een scheuring in de kerk hebben geleid, die de groei zou hebben belemmerd en misschien een groot deel van de kerk in haar kinderschoenen zou hebben vernietigd. Er moest iets gedaan worden, en het moest met wijsheid en gevoeligheid gedaan worden.

De eerste diakenen
De apostelen, die toen optraden als de oudsten van de plaatselijke kerk in Jeruzalem, hadden ervoor kunnen kiezen dit zelf af te handelen. In plaats daarvan stelden zij, onder leiding van de Heilige Geest, zeven mannen aan om de kwestie op te lossen. Deze zeven waren de eerste diakenen. Hun aanstelling diende niet alleen om een probleem op te lossen, maar om de kerk te helpen nog sneller te groeien. Tot dit punt vertelt Handelingen ons dat God mensen toevoegde, maar nadat diakenen waren ingewijd, vermenigvuldigde de kerk zich!

Vandaag de dag hebben veel kerken het ambt van diaken helemaal afgeschaft of er iets heel anders van gemaakt dan wij in de Schrift zien; als wij gezonde kerken willen hebben, moeten wij op een gezonde manier bouwen, volgens het patroon van de Schrift. Dit omvat het erkennen en vrijgeven van diakenen op een wijze die in overeenstemming is met Bijbelse principes.

Het woord diaken (Grieks diakonos) betekent ‘dienaar’ of ‘iemand die het bevel van een ander uitvoert’.  Om deze reden zijn diakenen in veel kerken gewoon degenen die dienstbaar zijn; misschien zorgen ze voor het gebouw of delen ze Bijbels uit. Dit doet geen recht aan de vitale rol van diakenen in het leven van de kerk. Gewoon dienen is de plicht van alle gelovigen; per slot van rekening worden we in de Schrift slaven (Grieks doulos) genoemd. Het is niet omdat iemand goed kan dienen, dat hij diaken moet zijn.

Aan de andere kant hebben in sommige kerken de diakenen de bevoegdheid om de voorganger “aan te nemen en te ontslaan” en om bestuurlijke beslissingen te nemen. Hoewel deze handelwijze het belang van het ambt erkent, gaat het voorbij aan de juiste rol van ouderlingen en plaatst het de rol van diaken hoger dan het zou moeten zijn.

Wat de Schrift zegt over diakenen

• Het zijn mannen en vrouwen die vervuld moeten zijn met de Heilige Geest en wijsheid (Handelingen 6:3)
• Ze kregen een gebied van verantwoordelijkheid toegewezen door de apostelen (oudsten). De apostelen deden geen afstand van hun autoriteit en deden geen dubbel werk. Zij wezen autoriteit toe aan hen die dan die autoriteit konden uitoefenen binnen het gebied dat hun was toegewezen. Vergeet niet dat diakenen degenen zijn die ‘’het bevel van een ander uitvoeren’’. Dit maakte de apostelen vrij om de kerk voorwaarts te blijven leiden.
• Aan de diakenen werd niet alleen een eenvoudige taak toevertrouwd van het uitdelen van voedselpakketten, maar ook van het oplossen van een geschil dat de kerk ernstig had kunnen schaden. Ze werden door de apostelen vertrouwd met belangrijke taken ‘’Wij zullen deze verantwoordelijkheid aan hen overdragen’’.
• Dit waren mannen van groot geloof en grote capaciteit. Stefanus predikte krachtig en werd gemarteld, terwijl Filippus opwekking bracht in Samaria en verbazingwekkende tekenen en wonderen verrichtte. Zij waren zeker niet beperkt tot eenvoudige, praktische taken. Binnen ons kerkelijk veld hebben wij het voorrecht vele diakenen te hebben die werkelijk kunnen worden omschreven als ‘’vol van wijsheid en van de Heilige Geest’’. Zij zijn een voorbeeld voor alle gelovigen in de manier van God en mensen liefhebben, de manier waarop zij aanbidden, en de manier waarop zij hun geestelijke gaven uitoefenden.
  
• Toen eenmaal door Filippus een opwekking in Samaria was gekomen, gingen de apostelen erheen om een gezonde gemeente te stichten (Handelingen 8). Er was een erkenning van besturende autoriteit die niet gedragen werd door een diaken. Nogmaals, zelfs op het terrein van Four12 hebben we gezien dat diakenen outreach groepen begonnen die gemeenten zijn geworden.

‘’De diakenen moeten evenzo eerbaar zijn, niet met twee monden spreken, niet verzot zijn op veel wijn, niet uit zijn op oneerlijke winst, en het geheimenis van het geloof vasthouden in een zuiver geweten. Ook zij moeten eerst beproefd worden; daarna mogen zij dienen, als zij onberispelijk zijn. De vrouwen moeten evenzo eerbaar zijn, geen kwaadspreeksters, beheerst, trouw in alles. De diakenen moeten mannen van één vrouw zijn, die goed leiding geven aan hun kinderen en aan hun eigen huis. Want zij die hun dienst goed verricht hebben, maken dat zij hoog staan aangeschreven en veel vrijmoedigheid verkrijgen in het geloof in Christus Jezus.’’ - 1 Timotheüs 3:8-13

• Later gaf Paulus instructies voor de eigenschappen van diakenen (1 Timotheüs 3:8-13) die bijna identiek zijn aan die van oudsten – met uitzondering van het kunnen onderwijzen (het bepalen van de leer is een bestuurlijke verantwoordelijkheid die oudsten dragen in samenwerking met apostelen). Met andere woorden, degenen die de rol van diaken vervullen moeten degenen zijn die een voorbeeld zijn voor andere gelovigen in karakter en gedrag.
• In dezelfde passage wordt duidelijk gemaakt dat vrouwen ook diaken kunnen zijn (of diaconessen).
• Diakenen moeten eerst getest worden (1 Timotheüs 3:10). Hoewel Paulus niet verduidelijkt wat die test moet zijn, lijkt de context aan te geven dat er een aantoonbare vaardigheid moet zijn in het leven van een aanstaande diaken, en dat een persoon een periode moet leven en handelen als een diaken voordat hij in het ambt wordt aangesteld.
• In Handelingen 6 zeiden de apostelen tegen het volk dat ze zeven mannen moest kiezen die de apostelen dan het werk zouden toevertrouwen. Dit betekent niet dat diakenen op de een of andere democratische manier worden gekozen, maar veeleer dat zij door het volk kunnen worden erkend als leiders en voorbeelden. Daarom moet er, voordat iemand tot diaken wordt ingewijd, gelegenheid zijn voor de mensen om eventuele zorgen over karakterkwesties aan de orde te stellen waar de leiding misschien niet van op de hoogte is.

Hun functieomschrijving
Er wordt in de Schrift geen echte taakomschrijving gegeven voor diakenen. Dit is zeer waarschijnlijk opzettelijk. Diakenen dienen Christus door de kerk te dienen op een grote verscheidenheid van manieren. Enkele opmerkelijke voorbeelden van de rol van diakenen zijn: voltijds voor de kerk werken in een administratieve hoedanigheid, leiding geven aan bedieningen binnen het leven van de kerk, toezicht houden op één of meer lifegroepen, of eenvoudigweg het uitoefenen van specifieke gaven binnen het leven van een gemeente.  Deze voorbeelden geven een beeld van het soort taken dat diakenen kunnen vervullen en is zeker niet volledig.

Diakenen moeten, wat hun rol ook is, nauw samenwerken met het oudstenteam en alles doen wat nodig is om de visie van het team te helpen verwezenlijken. Toch zijn zij veel meer dan hulpjes of loopjongens: het zijn mannen en vrouwen die door God geroepen zijn om te helpen Zijn volk leiden en Zijn kerk te bouwen. Zonder diakenen zal de kerk nooit zo gezond worden of vooruit komen als God wil. Wat de diakenen zelf betreft, zoals Paulus schrijft, “Want zij die hun dienst goed verricht hebben, maken dat zij hoog staan aangeschreven en veel vrijmoedigheid verkrijgen in het geloof in Christus Jezus” (1 Timoteüs 3:13).